Thị phần điều hòa của Xiaomi đã nhảy vọt từ 8% lên 13.4% trong năm nay, chiếm vị trí thứ ba sau Midea và Gree. Hãng thậm chí không thèm giấu tham vọng mở rộng quốc tế, cạnh tranh với Samsung và LG.

Ít ai có thể ngờ, mối quan hệ từng được xem là "liên minh vàng" giữa Midea, gã khổng lồ đồ gia dụng truyền thống lớn nhất Trung Quốc, và Xiaomi, ngôi sao công nghệ mới nổi, lại hóa thành một cuộc đối đầu nảy lửa trên thị trường.

Từ những cái bắt tay chiến lược và hợp tác vốn, giờ đây hai ông lớn đang trực tiếp so găng, phác họa nên một bức tranh đầy kịch tính về sự chuyển mình của ngành gia dụng và công nghệ tại Trung Quốc.

Thậm chí nhiều người còn nhắc đến mối thù truyền kiếp giữa Samsung và LG để so sánh về mối quan hệ này.

Ban đầu nhà sáng lập Samsung và LG là những người bạn thân thiết, thậm chí trở thành sui gia của nhau. Thế nhưng Samsung vốn đang làm trong ngành tinh luyện đường lại lấn sân sang mảng điện tử của LG, khiến 2 gia tộc này trở mặt thành thù.

Lương duyên tan vỡ vì xung đột tham vọng

Nhớ lại năm 2014, cả giới công nghệ và gia dụng đều xôn xao trước thông tin Midea (tượng đài vững chắc của ngành sản xuất) và Xiaomi (kẻ tiên phong trong kỷ nguyên Internet di động) bắt tay hợp tác. Xiaomi "rót" 1,3 tỷ USD để mua lại 1,3 % cổ phần Midea, đồng thời Midea cũng đầu tư chéo vào Xiaomi.

Mục tiêu của động thái này rất rõ ràng khi Midea muốn học hỏi tư duy "Internet+" và khả năng kết nối của Xiaomi để cải tiến sản phẩm, còn Xiaomi khao khát kinh nghiệm sản xuất và chuỗi cung ứng khổng lồ của Midea để hiện thực hóa ý tưởng về một hệ sinh thái nhà thông minh toàn diện.

Thậm chí, họ còn ra mắt sản phẩm điều hòa hợp tác, đánh dấu một khởi đầu đầy hứa hẹn.

Thế nhưng, thời kỳ trăng mật này chẳng kéo dài bao lâu. Năm 2019, Xiaomi bất ngờ tung ra thương hiệu điều hòa Mijia riêng, rồi lần lượt tấn công vào các mảng tủ lạnh, máy giặt, và hàng loạt thiết bị gia dụng nhỏ khác, vốn là những lãnh địa xương sống của Midea.

Đây được xem là "nhát dao sau lưng" trong mắt nhiều người, biến một đối tác chiến lược thành đối thủ cạnh tranh trực diện. Ngay lập tức, Midea đã rút bớt vốn khỏi Xiaomi sau các đợt thoái vốn năm 2020 và đầu năm 2024 để "chốt lời" khi giá cổ phiếu Xiaomi tăng cao.

Giữa năm 2024, Midea bán 700 triệu Nhân dân tệ ( gần 98,3 triệu USD) cổ phiếu Xiaomi. Gần đây nhất, động thái Midea thanh lý gần 2 tỷ Nhân dân tệ cổ phiếu Xiaomi vào cuối năm 2024, chấm dứt gần một thập kỷ ràng buộc tài chính, chính là lời tuyên bố đanh thép nhất cho sự tan vỡ này.

Dù Midea lý giải đây là hoạt động tái cấu trúc tài chính thông thường và nhằm huy động vốn cho kế hoạch mở rộng toàn cầu (bao gồm cả việc niêm yết tại Hồng Kông), nhưng không thể phủ nhận đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy hai bên đã chính thức đường ai nấy đi trên con đường cạnh tranh.

Việc bán bớt cũng giúp Midea giảm thiểu rủi ro từ mảng xe điện của Xiaomi, vốn báo lỗ 1,8 tỷ Nhân dân tệ (gần 250 triệu USD) trong quý II/2025.

Đối mặt với việc đồng minh Xiaomi sao chép công nghệ và bất ngờ trở thành đối thủ đáng gờm, Midea không hề nao núng. Chủ tịch Fang Hongbo từng tuyên bố công khai rằng Midea sẽ không ngồi yên nhìn Xiaomi chiếm thị phần.

Ông thừa nhận rằng Xiaomi đã bước chân vào "mọi lĩnh vực kinh doanh mà Midea đang hoạt động" và thậm chí tiết lộ Midea đã dành thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng về chiến lược của Xiaomi qua một "báo cáo 100.000 từ".

Điều này cho thấy Midea đã nhìn nhận Xiaomi một cách nghiêm túc, không chỉ ở cấp độ chiến thuật mà còn ở cấp độ chiến lược.

Mặc dù thị trường gia dụng Trung Quốc đã ổn định với những ông lớn truyền thống như Midea, Haier hay Gree nhưng sự xuất hiện của Xiaomi buộc Midea phải thay đổi.

Hiện Midea không chỉ tiếp tục phát triển các sản phẩm cao cấp mà còn phải sẵn sàng "tham gia cuộc chiến giá cả" ở phân khúc phổ thông để bảo vệ vị thế của mình trước cơn bão hàng giá rẻ của Xiaomi.

Mảng IoT & lifestyle (đồ gia dụng thông minh) của Xiaomi đạt doanh thu 104,1 tỷ Nhân dân tệ (gần 14,4 tỷ USD) trong năm 2024, tăng 30 % so với năm trước và lần đầu vượt mốc 100 tỷ Nhân dân tệ.

Quý 2/2024, doanh thu mảng IoT lên tới 26,8 tỷ Nhân dân tệ, tăng 20,3 % so với cùng kỳ, biên lợi nhuận gộp cải thiện lên 19,7 % nhờ đóng góp từ điều hòa, tủ lạnh và máy giặt cao cấp.

Chiến lược "bóc bánh" thị phần

Sự bành trướng của Xiaomi vào thị trường gia dụng không phải là ngẫu nhiên mà là một phần trong chiến lược được tính toán kỹ lưỡng, "bóc bánh" thị phần đồ gia dụng dựa trên những lợi thế cốt lõi của họ.

Đầu tiên là hệ sinh thái AIoT (AI + IoT) toàn diện của Xiaomi, át chủ bài của hãng điện thoại này.

Khởi điểm từ điện thoại thông minh, Xiaomi đã xây dựng một hệ sinh thái kết nối rộng lớn, từ thiết bị đeo tay, thiết bị thông minh nhỏ đến các thiết bị gia dụng lớn.

Ứng dụng Mi Home/Xiaomi Home trở thành trung tâm điều khiển, cho phép người dùng quản lý mọi thiết bị một cách liền mạch, tạo ra trải nghiệm nhà thông minh tiện lợi và thống nhất. Mục tiêu cuối cùng là tích hợp sâu sắc hơn nữa với chiến lược "Human x Car x Home" thông qua HyperOS 2, biến ngôi nhà, xe hơi và thiết bị cá nhân thành một mạng lưới thông minh duy nhất.

Tiếp đó, Xiaomi tiếp tục áp dụng chiến lược giá "hủy diệt" như đã từng làm ở mảng smartphone, áp dụng triệt để mô hình "lợi nhuận thấp trên mỗi sản phẩm". Các sản phẩm gia dụng của Xiaomi thường có thông số kỹ thuật ấn tượng và tính năng thông minh vượt trội so với mức giá, thu hút một lượng lớn người tiêu dùng trẻ, nhạy cảm về giá nhưng vẫn muốn trải nghiệm công nghệ mới.

Xiaomi áp dụng mô hình "thấp hơn 10–20 % so với giá thị trường" nhờ kinh tế quy mô và tối ưu kênh phân phối trực tuyến – offline kết hợp. Năm 2024, hãng đã phát động "chiến tranh giá" trong mảng điều hòa trước mùa hè, buộc Midea, Gree phải điều chỉnh chiến lược giá.

Hãng cũng đa dạng hóa sản phẩm, từ điều hòa, tủ lạnh, máy giặt đến robot hút bụi, máy lọc không khí… cả dòng Mijia lẫn thương hiệu con Smart Life, tạo mạng lưới thiết bị liên kết trong Mi Home App (hiện có gần 740 triệu thiết bị kết nối). Việc này giúp Xiaomi "phủ sóng" nhiều nhu cầu khác nhau trong một ngôi nhà, biến người dùng trở thành khách hàng trung thành của cả hệ sinh thái.

Để làm được điều này, Xiaomi đẩy nhanh hoàn thành nhà máy sản xuất đồ gia dụng tại Vũ Hán, dự kiến vận hành từ năm 2025, nhằm chủ động hóa khâu sản xuất, giảm chi phí OEM và kiểm soát chất lượng tốt hơn. Đồng thời với khả năng sản xuất toàn bộ chuỗi cung ứng từ linh kiện đến lắp ráp, Xiaomi có thể điều chỉnh nhanh công suất, đáp ứng chiến dịch "đánh" sâu phân khúc thị trường giá rẻ lẫn cao cấp.

Thậm chí Xiaomi còn không thèm giấu tham vọng trở thành một trong những nhà sản xuất đồ gia dụng hàng đầu tại Trung Quốc trong vòng ba năm. Sau đó, họ sẽ tiếp tục mở rộng ra thị trường quốc tế, cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu toàn cầu như Samsung hay LG.

Thị phần điều hòa của Xiaomi đã nhảy vọt từ 8% lên 13.4% trong năm nay, chiếm vị trí thứ ba sau Midea và Gree. Doanh thu các thiết bị gia dụng lớn (điều hòa, tủ lạnh, máy giặt) của Xiaomi đã tăng trên 50 % trong năm 2024.

Điều này cho thấy Xiaomi đang dần gặm nhấm miếng bánh thị phần từng thuộc về các "ông lớn" truyền thống.

Cuộc chiến "từ bạn thành thù" này không chỉ là câu chuyện riêng của Midea và Xiaomi mà còn là một bài học đắt giá cho toàn ngành. Nó buộc các doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới, thích nghi và cạnh tranh một cách toàn diện, từ công nghệ, giá cả, thiết kế đến trải nghiệm khách hàng, để tồn tại và phát triển trong bối cảnh thị trường biến động không ngừng.

*Nguồn: Yicaiglobal, SCMP