Sau khi một người đàn ông ở Nghệ An bị tuyên án 6 năm tù vì nuôi và bán gà lôi trắng – loài thuộc danh mục nguy cấp, quý, hiếm, dư luận đặt câu hỏi: Làm thế nào để tránh vướng vòng lao lý khi phát hiện hoặc vô tình đang nuôi giữ động vật hoang dã?

Phát hiện động vật hoang dã: Báo ngay kiểm lâm để được hướng dẫn

Theo ông Nguyễn Hữu Thiện, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), việc đầu tiên người dân cần làm khi phát hiện hoặc bất ngờ nuôi giữ một cá thể nghi là động vật hoang dã là báo ngay cho lực lượng kiểm lâm địa phương. Đây là cách an toàn nhất để được hướng dẫn xử lý, tránh rơi vào rắc rối pháp lý.

Ông Thiện cho biết, nhiều trường hợp vi phạm không xuất phát từ ý đồ xấu mà từ sự thiếu hiểu biết pháp luật. Tuy nhiên, nuôi, vận chuyển, mua bán hoặc tàng trữ trái phép động vật hoang dã đều có thể bị xử lý hình sự với mức phạt nghiêm khắc. Trường hợp ông Thái Khắc Thành (SN 1980, Nghệ An) bị kết án vì nuôi 3 con gà lôi trắng, nhân giống thêm 10 con để bán là lời cảnh báo rõ ràng.

Muốn nuôi hợp pháp: Phải đáp ứng đầy đủ quy định mới

Đối với người dân có nhu cầu nuôi động vật hoang dã vì mục đích hợp pháp như bảo tồn hoặc nghiên cứu, ông Thiện nhấn mạnh, cần tuân thủ đầy đủ các quy định tại Thông tư 27/2025/TT-BNN ngày 24/6/2025 của Bộ NN&MT, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. 

Theo đó, cơ sở nuôi phải đảm bảo điều kiện phù hợp với quy mô và đặc điểm sinh học của loài; chuồng trại phải được thiết kế theo tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc theo hướng dẫn của các tổ chức quốc tế được cơ quan chuyên môn thẩm định và công nhận. 

Ngoài ra, cần đảm bảo vệ sinh môi trường, thú y, an toàn cho người và động vật, có hệ thống cách ly phòng dịch và thiết bị hỗ trợ việc tiếp nhận, chuyển giao loài nuôi khi cần thiết. Đối với các loài thú lớn, việc xây dựng khu vực phục hồi tập tính hoang dã là điều bắt buộc nếu mục đích nuôi là bảo tồn.

Để tránh những trường hợp đáng tiếc tương tự vụ án ở Nghệ An, lãnh đạo Cục Lâm nghiệp cho biết, người dân cần chủ động tìm hiểu pháp luật hoặc liên hệ với cơ quan chức năng khi có thắc mắc liên quan đến động vật hoang dã.

Đặc biệt, trong bối cảnh các quy định mới về bảo vệ động vật quý hiếm đã và đang được siết chặt, việc chủ động tuân thủ là cần thiết để vừa bảo vệ đa dạng sinh học, vừa tránh những hệ lụy pháp lý không mong muốn.

Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cũng khuyến nghị các địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến tận cơ sở, nhằm giúp người dân nắm rõ các quy định về bảo vệ động vật hoang dã. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng chính là giải pháp quan trọng để ngăn chặn tình trạng vi phạm ngay từ gốc.